काठमाडौं– काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन्द्र (बालेन) शाहले महानगरको फुटपाथमा व्यापार गर्न निषेध गरेका छन्। महानगरले लखेटेका व्यापारी विकल्प खोज्दै यतिबेला बालेनको शहरपारि पुगेका छन्।
कलंकी चोक वरपरका फुटपाथ व्यापारी अहिले महानगरको सिमानापारि ढुङ्गेअड्डाको फुटपाथमा सरेर व्यापार गर्न थालेका छन्। जुन चन्द्रागिरि नगरपालिकाको भूभाग पर्छ।
यो क्षेत्र महानगर भित्र नपर्ने र प्रहरीले लखेट्न नआउने आसमा आफूहरु कलंकी चोकबाट पारि सरेको व्यापारीहरु बताउँछन्।
‘यो ठाउँ महानगरमा पर्दैन भनेर हामी यता सरेका हौं। तर यहाँसम्म पनि घरिघरि महानगरका प्रहरी लखेट्न आइपुग्छन्। कहिले ट्राफिक प्रहरीले पनि दुःख दिन्छ। गरिखान नदिने भए। चोरेर खान हुँदैन। मागेर खान हात खुट्टा छन्। अरु काम गरौं, केही सिप छैन, 'साइकलमा फलफूल बेचिरहेका शैलेन्द्रकुमार साहले भने।
वीरगञ्जका शैलेन्द्रले कलंकी चोकको फुटपाथमा फलफूल व्यपार गरेको २० वर्ष भयो। गत कात्तिकदेखि भने उनी कलंकी चोक पारिपट्टिको फुटपाथमा सरेका छन्।
फुटपाथमै व्यापार गरेर उनले ४ जना छोराछोरीलाई हुर्काए। यही व्यापारको भरमा पढाउँछन्। फुटपाथको व्यापारले नै उनको घर चलेको थियो। अहिले भने महानगरपालिकाले फुटपाथमा व्यापार गर्न नदिँदा समस्या परेको बताउँछन्।
‘यहाँ व्यापार गरेर कसरी खाने। जहाँ अलि व्यापार हुने ठाउँ त्यहाँ राख्न दिँदैन। यहाँ व्यापार खासै छैन। पेट त पाल्नु पर्यो। पहिला बेलाबेलामा लखेटे पनि बिहान-बेलुका राख्न पाइन्थ्यो। अहिले बालेन साह मेयर बनेपछि सात बजेसम्म नगर प्रहरीले लखेट्छ। निश्चित समयभित्र राख्न दिए केही राहत मिल्थ्यो,’ उनले भने।
गाउँमा गएर खेतीपाती गर्न आफ्नो जमिन धेरै नभएको उनले बताए। ‘आठ जनाको परिवार छ। १ कठ्ठा जमिन छ। बुबा, आमा, श्रीमती पाल्नु पर्नेछ। छोराछोरी पढाउनु पर्नेछ। महँगी यस्तो छ। व्यापार नगरे के खाने? के हामीले काठमाडौंमा आएर व्यापार गर्न नपाउने हो? कस्तो शासन हो यो बालेन को? त्यो बालेन पनि त पहिला तराईबाटनै आएको हो,’ साहले भने।
त्यस्तै अर्का व्यापारी ३८ वर्षीय अजय रोय पनि १४ वर्षदेखि कलंकी चोकको फुटपाथमा साइकलमा फलफूल व्यापार गर्दै आएका छन्। अहिले उनी पनि ढुङ्गेअड्डाको फुटपाथमा सरेका छन्। फुटपाथमा व्यापार गरेरै आफ्नो गुजारा चलाउँदै आएको उनले बताए।
‘फुटपाथमा व्यपार नगरे त के गरेर खानु? अरु उपाय नै छैन। तर व्यापार गर्न नदिने भए। यहाँ पनि घरिघरी लेखेटिरहन्छन्। घरमा बिरामी आमा छिन्। आमाको उपचार खर्च जुटाउनुपर्छ। बालबच्चा पाल्नुपर्छ। अरु आम्दानीको बाटो छैन। विदेश जाउँ भने कसले खर्च दिने?,’ उनले भने।
रोयकी आमा मिर्गौलाकी बिरामी हुन्। उनले आमाको उपचार गराउन फुटपाथमा व्यापार नगरे सुखै छैन।
‘आमालाई महिना-महिनामा हस्पिटल लगेर उपचार गराउनुपर्छ। औषधि किन्न पैसा जुटाउन धौधौ छ। तराईमा कमाइ गर्ने आधार छैन, व्यापार नगरे त सुखै छैन,’ उनले दुखेसो पोखे।
विजय बर्मा पनि कलंकी चोकको फुटपाथमा महानगरले व्यापार गर्न निषेध गरेपछि ढुङ्गअड्डाको फुटपाथमा सरेका छन्। उनी विगत १२ वर्षदेखि कलंकी चोकको फुटपाथमा ठेलामा चटपटे, पानीपुरी बिक्री गर्दै आएका छन्।
फुटपाथमा व्यापार गरेर आफ्नो घर खर्च जुटाउनुपर्ने उनको बाध्यता छ। '९ जनाको परिवार ठेलाको व्यापारले धानेको थिएँ। अहिले त व्यापार गर्नै दिँदैन। पहिला जस्तो व्यापार छैन। यहाँ पनि ट्राफिक प्रहरीले लखेट्छ। कहिले त महानगर प्रहरी पनि सिमाना काटेर लखेट्न आइपुग्छन्। यता भाग्न चाहिँ सजिलो हुन्छ,’ उनले भने।
उनले महानगरका प्रमुख बालेन साहले फुटपाथमा व्यापार गर्न नदिँदा व्यापारीको रोजिरोटी खोसिएको बताए।
'जुनसुकै देशमा फुटपाथमा व्यापार हुन्छ। नेपाल जस्तो गरिब देशमा फुटपाथमा व्यापार गर्न नदिने हो भने लाखौं नेपालीको हालत के होला? सटर लिएर व्यापार गर्न सक्नेले गर्लान्, नसक्नेले के गरेर खाने? बालेनले सबैलाई रोजगारी दिन्छ? हामीले यो शहरमा रोजीरोटी गरेर खान्छु भन्न नपाउने?,’ उनको प्रश्न छ।
भारतको बिहारका सतेन्द्र कुमार र रजत कुमार पनि १६ वर्षदेखि कलंकीको फुटपाथमा फलफूल व्यापार गर्दै आएका छन्। अहिले महानगरले कलंकी चोकको फुटपाथमा व्यापार गर्न नदिएपछि ढुङ्गेअड्डाको फुटपाथमा सरेका छन्।
‘यहाँ व्यापार गर्ने उद्देश्यले नै हामी आएका हौं। हाम्रा आफन्तहरु पनि एतै व्यापार गर्नुहुन्थ्यो। व्यापार गरेर राम्रो कमाइ गर्न सकिन्छ भने किन नगर्ने त नेपाली पनि त काम गर्न भारत जान्छन्,’ सतेन्द्रले भने।
अहिले आफूले सोचेजस्तो नभएको सतेन्द्र बताउँछन्। ‘परिवार लिएर आइयो। अहिले महानगरले व्यापार गर्न दिँदैन। यता चोकमा जस्तो व्यापार छैन। साउँ पनि उठ्दैन। नेपालको कानुन कस्तो छ। जे सुधार्नुपर्ने त्यो गर्दैन, बिगार्ने मात्र काम भइरहेको छ,’ उनले भने।
रजतको पनि उही समस्या छ। बिहारबाट आएर काठमाडौंमा व्यापार थालेको रजत पहिला जस्तो व्यापार नभएको बताउँछन्।
‘पहिलाजस्तो छैन। पहिला साँझ-बिहान व्यापार गर्न सकिन्थ्यो। अहिले महानगर प्रहरीले महानगर भित्र राख्न दिँदैन। पाँच/पाँच मिनेटमा लखेटिरहन्छ,’ उनले भने।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749200817.png)
