लेख-विश्लेषण

अझै कप्तानी परीक्षामा सन्दीप

दीप सुवेदी बिहीबार, जेठ २६, २०७९ १६:४०

काठमाडौं– ‘कप्तानी र व्यक्तिगत प्रदर्शन दुवैलाई एक साथ लैजानु मेरो लागि असहज थियो। कप्तानीले मेरो व्यक्तिगत स्वास्थ्य र जीवनमा असर पारेको थियो। मैले एक टोलीको रूपमा सक्दो प्रयास गरें।’

लर्ड्समा न्यूजिल्याण्डविरूद्धको टेस्टमा आइतबार शतक प्रहार गरेपछि जो रूट निकै भावुक भएर अभिव्यक्ति दिएका थिए। अविजित ११५ रन उनको जीवनको २६औं टेस्ट शतक थियो।

३१ वर्षीय रूटले यसअघि पाँच वर्ष इङ्ल्यान्डको कप्तानी गरे। तर, इङ्ल्यान्ड एशेज सिरिजमा अष्ट्रेलियासँग ४–० र वेस्ट इन्डिजसँग १–० ले पराजित भयो। वेस्ट इन्डिजबाट फर्किएपछि उनले क्रिकेटमा ब्रेक लिए। त्यसपछि कप्तानबाट राजीनामा दिए।

उनी भन्छन्, ‘मैले सक्दो प्रयास गरेको थिएँ, तर कप्तानको बोझ कति गहिरो थियो भन्ने सायद मैले बुझेको थिइनँ। मलाई मेरो निर्णय सही लाग्यो र राजीनामा दिएँ। राजीनामा दिएपछि मात्रै ठूलो बोझ हटेको महसुस भयो।’

उनको भनाइबाट नै थाहा हुन्छ कप्तानी जिम्मेवारी कति ‘गह्रुंगो’ हुन्छ। क्रिकेटमा कप्तानी गर्नुमात्रै ठूलो विषय होइन, टोलीलाई जित दिलाउनु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीमा पनि बेलाबखत कप्तानीबारे धेरै चर्चा हुने गर्छ। नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) र सिनियर खेलाडीबीच पछिल्लो समय द्वन्द्व सिर्जना हुँदा राष्ट्रिय टोलीको कप्तानको जिम्मेवारी सन्दीप लामिछानेको काँधमा पुगेको छ।

गत मंसिरमा बिगब्यास लिग खेल्न अस्ट्रेलिया पुगेका बेला लेग स्पिनर सन्दीपले यति चाँडै नेपाली टोलीको कप्तानी सम्हालान् भनेर सायदै कसैले सोचेका थिए। खेलाडीहरूको केन्द्रीय सम्झौताको विषयमा सुरू भएको विवादमा क्यानले ज्ञानेन्द्र मल्लबाट कप्तानी जिम्मेवारी मात्रै खोसेन, तत्कालीन उपकप्तान दिपेन्द्रसिंह ऐरी, तीव्र गतिका बलर सोमपाल कामी र अलराउन्डर कमलसिंह ऐरीलाई समेत कारवाही गर्‍यो।

त्यसपछि सिर्जित घटनाक्रमले नेपाली क्रिकेटलाई गुट र उपगुटमा ल्याएर विभाजनको बाटो देखायो। यसै वर्ष अस्ट्रेलियामा हुने टी–२० विश्वकपका लागि ओमानमा हुन लागेको छनोट प्रतियोगिताको मुखमा सिर्जित विवादले खेलाडीमा पनि निषेधको राजनीति भित्र्याउने अड्कल गरिएको थियो। भयो पनि त्यस्तै।

ज्ञानेन्द्रसहित चार खेलाडीमाथि गरिएको कारबाही फिर्ता लिनुपर्ने मागसहित बन्द प्रशिक्षणमा बोलाइएका १४ खेलाडीले क्यानको खुलेरै विरोध गरे। यता, विश्वकप छनोट नजिकिँदै जानु र घटनाक्रमले पनि उग्ररुप लिँदै जानुले क्यानको चौतर्फी आलोचना भयो।

त्यसपछि क्यानले उनीहरुमाथि गरिएको कारवाही फिर्ता लिने निर्णय त गर्‍यो, तर ज्ञानेन्द्रले राष्ट्रिय टोलीमा गुट बनाएको भन्दै उनलाई कप्तानबाट हटाउने निर्णय फिर्ता भएन। पारस खड्काले सन्यास लिएसँगै कप्तानी जिम्मेवारी ज्ञानेन्द्रमा आइपुगेको थियो। डिभिजन ५ हुँदै आईसीसी विश्वकप र एकदिवसीय मान्यता पाउँदासम्म नेपाली टोलीको एक महत्त्वपूर्ण सदस्य रहेका ज्ञानेन्द्रबाट कप्तानी खोस्नु स्वयम् क्यानका पदाधिकारी र समर्थकलाई मान्य थिएन। तर, विवादबाट मुक्त हुन क्यानले विश्वभरका व्यावसायिक क्रिकेट खेल्दै ‘ग्लोबल स्टार’को छवि बनाइसकेका सन्दीपलाई कप्तान बनाउने निर्णय गर्‍यो।

सन्दीप नेपाली क्रिकेटको मात्र होइन, समग्र नेपाली खेलकुदकै चर्चित खेलाडी हुन्। थुप्रै विश्व प्रसिद्ध क्रिकेट प्रतियोगिताहरू खेलिसकेका उनलाई कप्तानी जिम्मेवारी दिँदा क्यानले आफूमाथिको आलोचना केही कम हुने आकलन गरेको थियो। कतिपयले त्यो जिम्मेवारीले सन्दीपको व्यक्तिगत प्रदर्शन प्रभावित हुने तर्क गरे। तर, क्यानले पछाडि फर्केर हेरेन र सन्दीपलाई सबै फर्म्याटको कप्तान बनायो।

वास्तवमा संकट टार्नका लागि क्यानले उनलाई अपनाएको थियो। बढ्दो आलोचना र आफूभन्दा सिनियर खेलाडीहरूलाई आफ्नो अण्डरमा राखेर कप्तानी गर्नुपर्ने अवस्था सन्दीपका लागि सजिलो थिएन। पारसपछि राष्ट्रिय टोली समाल्ने सबैभन्दा कान्छा कप्तान सन्दीप नै हुन्। पारसले २० वर्षको उमेरमै नेपालको कप्तानी सम्हालेका थिए।

सन्दीपले भने २१ वर्षको उमेरमा टिमको नेतृत्व गर्ने मौका पाए। कम उमेरमै कप्तानी सम्हालेका उनले पहिलो अवसरमा नै टी–२० विश्वकप छनोटजस्तो ठूलो प्रतियोगितामा पार पाउनु पर्‍यो। यो प्रतियोगिता सन्दीपको क्षमताको परीक्षण मात्रै थिएन, विभाजित टोलीलाई समेट्दै करिब सात वर्षपछि नेपाललाई दोस्रो पटक विश्वकपमा पुर्‍याउनुपर्ने दायित्व पनि थियो। तर, यू–१९ र घरेलु प्रतियोगिताको कप्तानीमा ‘फल्प’ भएका सन्दीपले राष्ट्रिय टिममा पनि गतिलो सुरुआत गरेनन्।

नेपालले छनोट प्रतियोगिताको बाँकी सबै खेल जित्यो, तर निर्णायक खेलमा यूएईसँग हार्न पुग्यो। नेपालले दोस्रोपटक विश्वकप खेल्ने मौका गुमायो।

यो पनि पढ्नुहोस्

सुवासको क्रिकेट यात्रा : आफ्नो चोटले टिमबाहिर, अरुको चोटले फेरि मौकाबिहीबार, जेठ २६, २०७९

त्यसपछि घरेलु मैदानबाटै सन्दीपले ओडीआईको कप्तानी डेब्यु गरे। उनको कप्तानीमा कीर्तिपुरस्थित क्रिकेट मैदानमा पपुवा न्यू गिनीसँग भएको श्रृङ्खला नेपालले गुमायो। दुई खेलको श्रृङ्खलामा नेपालले दुवै खेल गुमायो। त्यसअघि नेपाल ओडीआईमा पपुवा न्यू गिनीसँग चार खेलमा अपराजित थियो। सन्दीप आफ्नो कप्तानीमा पहिलो ओडीआई जितकै खोजीमा छन्।

तर, पपुवा न्यू गिनी र मलेसिया समेत सम्मिलित त्रिकोणात्मक टी–२० सिरिजको उपाधि भने उनकै कप्तानीमा नेपालले जित्यो। पछिल्ला ८ खेलमध्ये सन्दीपको कप्तानीमा नेपालले पाँच खेलमा सफलता पाएको थियो। नेपालले उपाधि जित्दा सन्दीपको प्रदर्शन पनि राम्रै रह्यो। दबाबका बीचमा उनले फाइनलसम्म नेपालले ५ खेल खेल्दा ११ विकेट लिए। उनी त्यो सिरिजमा करण केसीपछि धेरै विकेट लिने बलर बने। सन्दीपले कप्तानीपछि १९ खेलमा ३५ विकेट लिएका छन्।

यो आँकडाले के स्पष्ट गरेको छ भने दबाबबीच पनि उनले आफ्नो स्वाभाविक लय गुमाएका छैनन्। साथै नेपाली टोलीमा एकता ल्याउन पनि राम्रै भूमिका खेलिरहेको घरेलु भूमिमा सम्पन्न सिरिजमा स्पष्ट देखियो।

सन्दीपकै कप्तानीमा आईसीसी विश्वकप लिग–२ अन्तर्गतको त्रिकोणात्मक सिरिज खेल्न हाल नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोली अमेरिकामा छ। नेपालले यो भ्रमणमा आयोजक अमेरिका र ओमानसँग दुई दुई एकदिवसीय खेल खेल्दैछ।

विश्वकप लिग–२ सन् २०२३ मा भारतमा आयोजना हुने एकदिवसीय विश्वकपको छनोट प्रतियोगिता खेल्ने बाटो हो। सात टिम सहभागि लिग–२ मा अंक तालिकामा शीर्ष तीन टोलीले सिधै विश्वकप छनोट खेल्न पाउनेछन्। तल रहेका ४ टोलीले प्लेअफ खेल्नुपर्ने हुन्छ।

यो लिगमा १२ खेलमा १२ अंक जोडेको नेपाल अंक तालिकाको छैटौँ स्थानमा छ। सन्दीपको कप्तानीमा नेपालले पाँच प्रतियोगिता खेल्दा तीन टी–२० सिरिज र दुई एकदिवसीय प्रतियोगिता खेलेको छ। यसमा १३ टी–२० र ६ एकदिवसीय खेल छन्। टी–२० मा उनले १० जित निकाल्दा तीन खेलको नतिजा विपक्षीलाई सुम्पिइएको छ।

सन्दीप राष्ट्रिय टोलीको कप्तान बनेको ६ महिना पनि पूरा भएको छैन। त्यसैले छोटो अवधिमा उनको कप्तानीको मापन गर्ने बेला भइसकेको छैन। जति खेल बढ्दै जान्छ, त्यति अनुभवले काम गर्छ। सन्दीप आफैं भन्ने गर्छन्, ‘आउने बितिक्कै सबै मिलाउन गाह्रो नै हुन्छ। कतिपय स्थितिमा ग्याम्बल (जुवा) नै खेल्नुपर्छ। कुन ओभर कसलाई दिने र कुन पोजिसनमा कसलाई ब्याटिङमा गर्न पठाउनेलगायत दबाब नेतृत्वमा हुन्छ।’

अब सन्दीपका अगाडि नेपालसँग रहेको ओडीआई मान्यता जोगाउनुपर्ने चुनौती छ। उनको नेतृत्वमा नेपाली टोलीले हाल विश्वकप लिग–२ अन्तर्गतको आगामी खेलहरूमा राम्रो प्रदर्शन गरेर एकदिवसीय विश्वकप छनोटसम्म पुग्न सक्छ। यदि, एकदिवसीय विश्वकप छनोटसम्म पुग्न सके अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आईसीसी)ले नेपालको एकदिवसीय मान्यता कायमै राखिदिन सक्छ। नेपालको ओडीआई स्टेटसको भविष्य नै सन्दीपको कप्तानी परीक्षा हो।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।