१४ वर्षपछि हुन लागेको स्ववियु निर्वाचन किन निरस?

राजनीति

भूपेन्द्र शाह ठकुरी बुधबार, चैत १, २०७९ १९:१७

काठमाडौं- स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन (स्ववियु) निर्वाचनलाई आम विद्यार्थीको उत्सवको रूपमा लिइन्छ। स्ववियुले विद्यार्थीका समस्यालाई क्याम्पसको प्रशासनिक तहसम्म पुर्या उने र नीतिगत रूपमै समाधान गर्ने सेतुको काम गर्छ।

लामो प्रतीक्षापछि केही दिनभित्रै देशभरका क्याम्पसहरुमा स्ववियु निर्वाचन हुँदैछ। मध्यपश्चिमाञ्चल विश्वविद्यालयमा चैत ३ गते त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा चैत ५ गते, नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय र सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयमा चैत ८ गते स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको निर्वाचन तय भएको छ।

तर, विद्यार्थीका लागि ठूलै पर्वका रुपमा लिइने स्ववियु निर्वाचनको उत्साह भने खासै देखिएको छैन। समसामयिक राजनीतिमा आएको फेरबदल र राष्ट्रपति-उपराष्ट्रपति निर्वाचन लगायतका कारण स्ववियु निर्वाचन छायामा परेको विद्यार्थीहरु बताउँछन्।

पूर्व विद्यार्थी नेता सिर्जना सिंह १४ वर्षपछि हुन लागेको स्ववियु निर्वाचन खासै उत्साहजनक बताउँछिन्। सामाजिक सञ्जाल ट्विट गर्दै उनले लेखेकी छिन्, ‘बिहेको एक दिन अघिसम्म पनि विद्यार्थी राजनीति गरिरहेकी म। स्ववियुमा निर्वाचित पनि भएँ। तर किन हो, यसपालिको स्ववियु निर्वाचनमा त्यति चासो राख्न जाँगर चलेको छैन। मलाई मात्र होला कि अरू पनि हुनुहुन्छ?’ त्यसैगरी स्ववियु निर्वाचनको उत्साह नहुनुमा पूर्व स्ववियु सभापतिका पनि आआफ्नै धारणा रहेका छन्।

नियमित नहुँदा उत्साह भएन: हिमाल शर्मा
त्रिभुवन विश्वविद्यालय केन्द्रीय क्याम्पस कीर्तिपुरमा २०६५ सालमा अनेरास्ववियु क्रान्तिकारीबाट स्ववियु सभापतिमा निर्वाचित हिमाल शर्मा स्ववियु निर्वाचन निरस बन्नुमा ढिलो गरी निर्वाचन हुनु र नियमित नहुनुलाई दोषी देख्छन्। उनी त्यसको दोषी विद्यार्थी सङ्गठनहरू नै भएको बताउँछन्। भन्छन्, ‘विगतमा स्ववियुको जुन किसिमको परिभाषा थियो, त्यसलाई बदल्न नसक्दा स्ववियु निर्वाचनमा अवरोध भएको देखिन्छ।’

पहिला नियमित विद्यार्थीहरूभन्दा पनि बाहिरका विद्यार्थीको बढी सहभागिता हुने गरेको शर्माले बताए। उनले स्ववियुमा विगतमा सभापति भएर वा पदाधिकारी हुन पाइने आसामा विद्यार्थीहरू रहने गरेको स्मरण गरे। आफ्नो पालादेखि त्रिविमा सेमिस्टार प्रणाली भएको बताउँदै उनले भने, ‘सेमेस्टर प्रणाली भएपछि फ्रेस विद्यार्थीहरू भए। लामो समयदेखि स्ववियुको नेतृत्वको श्रृंखला बन्न सकेन। १४/१५ वर्षसम्म स्ववियुको चुनाव नहुँदा नेतृत्वको श्रृंखला टुटेर गयो।’

निर्वाचन हुने हो कि होइन भन्नेमै अलमल देखिनुले समेत स्ववियु निर्वाचनमा उत्साह नआएको शर्माले बताए। विद्यार्थी सङ्गठनहरूमा समेत स्ववियु निर्वाचनको उत्साह नभएको बताउँदै उनले विद्यार्थीले शिक्षा, स्वास्थ्य जस्ता विषयमा पनि खासै काम गर्न नसकेको दाबी गरे।

डर-त्रासले स्ववियु चुनाव उत्साहविहीन: तपेन्द्र शाही
रत्नराज्य लक्ष्मी क्याम्पस (आरआर)का पूर्व स्ववियु सभापति तपेन्द्र शाहीले निर्वाचन हार्ने भएपछि विद्यार्थी सङ्गठनहरू हिंसामा उत्रिनुले पनि स्ववियुप्रति उत्साह नभएको बताए। उनले भने, ‘हार्ने भएपछि क्याम्पसमा खुकुरी प्रहार गर्ने, निर्वाचन समितिका प्रमुखलाई बाहिरका गुन्डा ल्याएर प्रहार गर्ने गरेपछि कसरी उत्साह हुन्छ? त्यसले विद्यार्थीमा थप डर-त्रास पैदा गराएको छ।’

यस्तो अवस्थाको जवाफदेही सम्बन्धित विद्यार्थी सङ्गठनहरू हुनुपर्ने उनको भनाइ छ। शाहीले स्ववियु निर्वाचन विद्यार्थी सङ्गठनलाई चाहिएको तर तालाबन्दी, गुण्डागर्दी नभई लोकतान्त्रिक प्रक्रियामा आएर चुनावमा भाग लिनुपर्नेमा जोड दिए।

उपत्यकाका सहितका ११ वटा क्याम्पसमा समस्या
स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको निर्वाचनलाई लिएर उपत्यकाका पाँचसहित ११ वटा त्रिविका आङ्गिक क्याम्पसमा विवाद देखिएको छ।

काठमाडौंका आरआर, त्रिचन्द्र, विश्वभाषा, पाटन संयुक्त, र नेपाल कमर्स क्याम्पसमा स्ववियुको निर्वाचन कार्य तालिका अनुसार अघि बढ्न सकेको छैन। त्यसैगरी उपत्यका बाहिर कञ्चनपुरको सिद्धनाथ बहुमुखी, बाँकेको महेन्द्र बहुमुखी, पाल्पाको त्रिभुवन बहुमुखी, बागलुङको धौलागिरि बहुमुखी, पोखराको पृथ्वीनारायण बहुमुखी र चितवनको वीरेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसमा स्ववियु निर्वाचन प्रक्रिया रोकिएको छ।

समझदारीको प्रयास भइरहेको छ: अधिकारी
त्रिभुवन विश्वविद्यालय विद्यार्थी कल्याण तथा खेलकुद निर्देशनालय प्रमुख प्राडा पशुपति अधिकारीले विवादित देखिएका क्याम्पसहरूमा समझदारीको प्रयास भइरहेको बताए। नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै अधिकारीले भने, ‘समग्रमा राम्रो भइरहेको छ। राम्रो नभएको ठाउँमा सहमतिको प्रयास भइरहेको छ।’

उनले तालाबन्दीका विषयमा पनि समझदारीको प्रयास भइरहेको बताएका छन्। आरआरमा प्रक्रिया अघि बढिसकेको, कमर्स क्याम्पस मीन भवन, आयुर्वेदिक क्याम्पस, पाटन क्याम्पमा काम सुरु भइसकेको उनले बताए। त्रिचन्द्रमा भने पूरै अवरुद्ध भएको स्वीकार्दै उनले परीक्षाको तालिका सार्वजनिक भइसकेकोले तोकिएको समयमा परीक्षा हुनुको विकल्प नभएको बताए।